Թյուրքագետի գրադարան | Էլիֆ Շաֆաքի «Հայրը և ապօրինի զավակը» վեպը

Ժամանակակից թուրք ամենաճանաչված ու կարդացվող գրողներից է Էլիֆ Շաֆաքը (Elif Şafak): Նրա ստեղծագործությունները հիմնականում տեղավորվում են այսօր գերիշխող համարվող հետմոդեռնիզմի (postmodernism) գրական ուղղության շրջանակներում: Ներկայացնում ենք նրա «Հայրը և ապօրինի զավակը», որը կարող եք անվճար բեռնել մեր բլոգից:

«Հայրը և ապօրինի զավակը» | Baba ve Piç | The Bastard of Istanbul

2006 թ. Թուրքիայում հրատարակվեց Էլիֆ Շաֆաքի «Հայրը և ապօրինի զավակը» վեպը, որը հետմոդեռնիզմի դիրքերից քննության է առնում Հայոց ցեղասպանությունը վերապրած ընտանիքի երկրորդ, երրորդ սերունդների կյանքն ու հոգեկերտվածքը: Այս գիրքը Թուրքիայում շատ կարճ ժամանակում դարձավ հասարակական ամենալայն շրջանակների քննարկման նյութ, ավելին` մեծ հնչեղություն ստացավ թուրքական քաղաքական դաշտում: Սրա հիմնական պատճառն այն էր, որ վեպում քանիցս գործածվում է ցեղասպանություն բառը և այդպիսով «վիրավորում» թուրքական ինքնասիրությունը: Շաֆաքի դեմ հարուցվեց քրեական գործ Թուրքիայի ՔՕ-ի հայտնի 301-րդ հոդվածով, սակայն մեղադրյալի աթոռին հայտնված գրողը շատ տարօրինակ բացատրություն տվեց իր «հանցանքին». նա նշեց, որ ցեղասպանություն և այլ հակաթուրքական մտքերի հեղինակները իր գրքի հերոսներն են և ոչ թե ինքը: Բացի այդ` նշվեց, որ գիրքը չի հավակնում լինել փաստագրական, և հենց այդ նպատակով էլ վեպի ամենասկզբում հանդիպում ենք «Եղել է, չի եղել…» տողերի, որոնք էլ հենց ապահովելու էին գրքի «հեքիաթային» ֆոնը: Ինչևէ, «Հայրը և ապօրինի զավակը» գիրքն արգելվեց Թուր- քիայում, այն հավաքեցին գրախանութներից և այրեցին, իսկ գրողի դեմ մամուլում հալածանքի ալիք սկսվեց, սակայն ի վերջո Էլիֆ Շաֆաքը չդա- տապարտվեց: Ավելորդ չէ նշել, որ ինչպես Նոբելյան դափնեկիր Օրհան Փամուքը, այնպես էլ Էլիֆ Շաֆաքը չեն օգտագործում ցեղասպանություն բառը, ավելին` Շաֆաքը իր բազմաթիվ հարցազրույցներում շատ հստակ ասում է. «Ես 1915-ին տեղի ունեցածները չեմ համարում ցեղասպանություն, այդ պատճառով էլ ցեղասպանություն բառը երբեք չեմ կիրառում»: Այս հարցում թուրք գրողը կիսում է պետական տեսակետը` դա համարելով աքսոր: Նշենք նաև, որ հայ հասարակության մեջ և՛ Օրհան Փամուքի, և՛ Էլիֆ Շաֆաքի դատական գործերի առնչությամբ եղավ թյուրընկալում, թե իբր այդ գրողները ընդունում են ցեղասպանությունը, սակայն իրականությունն այլ է: (Ըստ՝ «Հայոց ցեղասպանության թեման թուրքական հետմոդեռնիստական արձակում (Էլիֆ Շաֆակի «Հայրը և ապօրինի զավակը» վեպը)», Մելքոնյան Ռ.)